الف- آداب ظاهری تلاوت
آداب ظاهری تلاوت قرآن، عبارت است از:
1- قرآن رو به قبله تلاوت شود.
2- شخص تلاوت کننده با وضو باشد.
3- دهان خوش بو و پاکیزه باشد. حضرت رسول اکرم (ص) مىفرماید:« راه قرآن» را نظیف و پاكیزه كنید. مىپرسند: راه قرآن چیست؟
مىفرماید: دهان هایتان. مىپرسند: چگونه؟ مىفرماید: با مسواك. (9)
4- برای رعایت ادب، قاری با سكون و وقار نشسته باشد، یا ایستاده رو به قبله و سر پیش افكنده و تكیه نزده و چهار زانو ننشسته باشد، و پاى خود را دراز نکند. بلكه مانند كسى باشد كه در نزد جلیل الشان مىنشیند، یا مىایستد و احترام را رعایت نماید.
5- قاری شمرده و با آرامش بخواند. از این جهت است كه در احادیث آمده است كه: «هر گاه كسى در كمتر از سه روز، قرآن را ختم كند، دانا نیست.» (10)
در حدیث دیگر روایت شده که: «دوست ندارم كه كسى در كمتر از یك ماه، یك ختم قرآن كند .» (11) البته ماه مبارک رمضان مستثنی شده و در روایت آمده: « در هر سه روز، قرآن را ختم كنید.» (12)
6- از جمله آداب، آن است كه تلاوت کننده گریه نماید. و اگر او را گریه نیامد، حالت گریه و زاری به خود بگیرد.
7- قاری قرآن را با صدای اندكى بلند بخواند، البته اگر از ریا ایمن باشد.
8- در دستورتلاوت قرآن، صداى خوش سفارش شده است و از قارى خواستهاند كه نكات ظریف تلاوت - اعم از كشیدن صدا و یا زیر و بم آن و ترجیع قرائت و غیره - را رعایت كند.
رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:«هر چیز زیورى دارد و زیور قرآن، آواز خوش است.»
پیامبر اکرم در روایتی دیگر می فرماید: « قرآن را با صداى خود خوش كنید، زیرا صداى خوش زیبایى قرآن را افزون مىكند.»
9- حق آیات مراعات شود. بدین نحو كه؛ قاری وقتی به آیه سجده رسد سجده كند. و چون به آیه عذاب رسد به خدا پناه برد. و چون به آیه رحمت و ذكر نعیم بهشت رسد، آن را از خدا مسئلت نماید. و چون به آیهاى رسد كه مشتمل بر تسبیح یا تكبیر پروردگار باشد تسبیح و تكبیر او كند. و چون به آیه دعا و استغفار رسد دعا و استغفار نماید.
در حدیث دیگر، امام صادق علیه السلام فرموده است:
كسى كه قرآن بخواند، ولى قلبش رقت پیدا نكند و در برابر خداوند خاضع نشود و در درون، حالت حزن و خشیت و هراس نیابد، شأن و جایگاه والاى خدا را سبك شمرده است. بنگر كه كتاب پروردگارت را چگونه مىخوانى و با منشور سعادت خویش چه برخوردى دارى؟ و اوامر و نواهى آن را چگونه پاسخ مىدهى و حدود و تكالیف آن را چگونه امتثال و فرمان بردارى مىكنى؟! در آیههاى وعد و وعید، درنگ كن، در امثال و مواعظ قرآن اندیشه نما. مبادا اقامه حروف و قرائت ظاهر، تو را در تباه ساختن حدود آن بیندازد!... (13)
10- در ابتداى قرائت « اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» گفته شود.
11- قاری از هر سوره كه فارغ شود بگوید:
«صدق الله العلى العظیم و بلغ رسوله الكریم اللهم انفعنا به و بارك لنا فیه الحمد لله رب العالمین.»
12- قرآن با نیت خالص و برای رضای خدا تلاوت شود. تلاوت كننده باید مواظب دام و دانه شیطان باشد و در پُر رنگ كردن اخلاص خود در تلاوت قرآن بكوشد.
این ضرورت از آن جا دو چندان مىگردد كه شیطان در تلاوت قرآن راحتتر از دیگر عبادات مىتواند رخنه كند، زیرا تلاوت قرآن با ارائه هنر تلاوت و صوت و تجوید همراه است. همین نكته مىتواند مركب شیطان در به انحراف كشاندن انگیزه تلاوت كننده باشد .
به عبارت دیگر كسانى كه به قصد ارائه صوت و هنر تجوید خود و در نتیجه كسب وجهه در نزد این و آن قرآن را تلاوت مىكنند، مرتكب عبادت ریایى شده و نه تنها این تلاوت ارزش و پاداش الهى ندارد، بلكه بر اساس روایتى كه بیان شده، خشم پروردگار را به دنبال دارد.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «... اى عالم به قرآن! به وسیله آن فروتنى پیشه كن تا خداوند تو را بالا ببرد و آن را وسیله عزت طلبى و تكبر قرار مده تا خوارت نگرداند. اى داناى قرآن! خود را براى خدا بیاراى، تا خدا تو را بیاراید و خود را به آن - قرآن- به خاطر مردم میاراى، تا خداوند تو را به آن زشت ننماید... .» (14)
و كسى كه از روى ریا و سمعه و براى جدال با جاهلان و مباهات به علما قرآن را یاد بگیرد، در قیامت خداوند استخوانهایش را متفرق كند و هر گاه قرآن را یاد بگیرد و فروتنى نماید و بندگان خدا را قرآن یاد بدهد و از خداوند پاداش بطلبد، در بهشت كسى پاداشش از او بیشتر نیست... .» (15)
13- در هنگام قرائت قرآن ساکت شود. امام صادق علیه السلام مىفرماید: هر گاه نزد تو قرآن تلاوت مىشود، بر تو لازم است گوش بدهى و سكوت و توجه داشته باشى؛ « اذا قرىء عندك القرآن وجب علیك الانصات و الاستماع.» (16)
این همان نكته قرآنى است كه در آیه 204 سوره اعراف آمده است: " و اذا قرىء القرآن فاستمعوا له و انصتوا ترحمون."
14- قاری از روى «مصحف» تلاوت كند كه نگاه به «مصحف» و تلاوت از روى آن، حساب خاصى دارد و در روایات، روى این موضوع تاكید شده است.
15- به هنگام تلاوت قرآن، به چیز دیگرى فكر نكند و متوجه آیات قرآن باشد .
نظرات شما عزیزان:
[ سه شنبه 5 بهمن 1395برچسب:شرایط+دین+اسلام+قرآن,
] [ 17:47 ] [ محمد مهدی خرم نژاد ][